[wersja wstępna tłumaczenia dokumentu 7 ошисб – 1.10.2021]

Zewnętrzny pierścień warszawskiego rejonu umocnionego

W skład warszawskiego rejonu umocnionego wchodzą twierdza Warszawa, Dęblin, Modlin i rubieże obronne blokujące podejście do Warszawy od wschodu.

Twierdza Warszawa ma 23 forty: 14 zewnętrznych i 9 wewnętrznych oraz cytadelę.

Po 1925 roku Polacy wzmocnili wschodnie forty 40 bateriami dział polowych, wzmocnili przedmoście rzeki Wisły, współczesnymi budowlami fortyfikacyjnymi i dodali dwa pasy umocnień polowych

Pierwszy pas umocnień na wschodzie warszawskiego rejonu umocnionego

Przedni skraj obrony przechodzi: Rynia – znak 87,7 – wschodnia krawędź Beniaminowa – znak 88,3 – Zamostki Wólczyńskie – wschodni brzeg lasu Nieporęt – Pólko i dalej na południe i składa się z:

1. Solidnych transzei pełnego profilu zbudowanych w latach 1940 – 41; odnowionych w 1944 r.: północno-wschodni brzeg lasu Zegrze – Beniaminów – Dąbkowizna – znak 88,3 – Zamostki Wólczyńskie – wschodni brzeg lasu Nieporęt – Pólko i dalej na południe

2. Na odcinku Wólka Radzymińska – Pólko równolegle do transzei w oddaleniu 500 metrów od niej przechodzi solidny pas budowli z ukryciami w jeden ?? dla siły żywej.

3. Rowy przydrożne drogi Struga – Nieporęt są głębokie i przystosowane do obrony, jak linia transzei

4. Na odcinku Rynia – Beniaminów w odległości 30 – 50 m od tej linii transzei na tylnych stokach wzniesień znajdują się kryte schrony dla rannych żołnierzy.

5. Na wschodnim brzegu wsi Białobrzegi trwa budowa budowli obronnych (transzei, rowów przeciwczołgowych, zasieków z drutu kolczastego)

6. Przeciwnik ma:

• DOT 700 m na wschód od Ryn
• DOT na wzgórzu 87,7
• DOT w dawnym magazynie we wsi Beniaminów
• Trzy DOTy w rejonie Dąbkowizny
• Dwa DOTy przy moście na południowym brzegu rzeki Czarnej (wieś Struga)
• Dwa DOTy na północnym brzegu lasu po obu stronach szosy w rejonie Pólko
• Cztery DOTy po obu stronach szosy na południe od mostu we wsi Marki i tam też skład amunicji.

DOTy są w większości z żelazobetonu, mają po dwa ambrazury frontalnego i po jednej ambrazurze flankującego ognia. DOTy są w połowie w ziemi.

DZOTy w jednej linii z ambrazurą frontalnego ognia.

7. Na linii frontu Rynia – Siwek – Beniaminów – Dąbkowizna – na zachód od Wólki Radzymińskiej – na zachód od Słupna przeciwnik ma rów przeciwczołgowy o szerokości 6 – 8 metrów.

W przerwach między rowami przeciwczołgowymi, na granicy wzniesienia 87.7 – Beniaminów – Dąbkowizna – Wólka Radzymińska – na zachód od Słupna – Pólko, umieszczone są przeciwczołgowe jeże z metalowych kątowników, teowników lub szyn.

W rejonie na północ od Łuzy – północny zachód od Dąbkowizny stworzono zawały, w rejonie Białobrzegi – Nieporęt jeże przeciwczołgowe.

Przed przednim skrajem obrony przeciwnika ustawione są wzmocnione zasieki z drutu kolczastego na żelaznych stojakach, a miejscami drut jest położony na jeżach.

8. Kilometr na południe od Borków, 1 km od północno-wschodniej i południowej krawędzi lasu do Beniaminowa – przeciwczołgowe i przeciwpiechotne pola minowe.

Fort Beniaminów pokryty polem minowym.

1 km na zachód od Rzondzy; na zachód od Słupna (1 km na wschód od wzniesienia 104.3); na północ od Słupna (oddzielne domki) i na zachód od Pólko (po obu stronach szosy) – przeciwczołgowe i przeciwpiechotne pola minowe.

9. Węzły oporu: Rynia, Beniaminów, Dąbkowizna, wzniesienie 79.4, Wólka Radzymińska, wzniesienie 104.3 – składają się z systemu DZOTów, wkopanych czołgów, pokrytych rowami przeciwczołgowymi i jeżami.

10. Wzdłuż linii Zegrze – Nieporęt – Wólka Radzymińska – Wola Aleksandra – Kąty Węgierskie – Czarna Struga prowadzone są prace fortyfikacyjne – kopanie transzei i stawianie zasieków.

11. Na południowym skraju Czarnej Strugi i na drodze na zachód od Czarnej Strugi do Stanisławowa według zeznań lokalnych mieszkańców ustawione są jeże przeciwczołgowe.

Druga linia umocnień na wschodzie warszawskiego rejonu umocnionego

Na zachód od Zagrbów – Nieporętu – wzdłuż zachodniego brzegu kanału Królewskiego – Tomaszowa – Wiśniewa przeciwnik ma dwa rzędy transzei.

Batalion, przydzielony do 165 Siedleckiej Czerwonego Sztandaru Dywizji Strzelców, ma szturmem zdobyć budowle obronne przeciwnika w rejonie Słupno i inżynieryjnie zabezpieczyć działania części 165 dywizji strzelców do zachodniej krawędzi lasu Nieporęt. Tego odcinka broni wzmocniony czołgami dywizji SS “Wiking”, piąty motopułk “Martwa Głowa” (Totenkopf)

Cichy słoneczny jesienny poranek. Zwykła artyleryjsko-moździerzowa wymiana ognia stwarza fałszywe wrażenie spokoju.

Potężna kanonada naszej artylerii o 9:00 przerywa ten spokój. Pod osłoną ognia “katiusz”, dział i moździerzy, duszącego wroga na jego pozycjach, w ciągu 1 godziny i 15 minut saperzy szturmowcy, przebijają i poszerzają przejścia w polach minowych, w zasiekach i jeżach przeciwczołgowych. Jak tylko ogień naszej artylerii został przeniesiony w głąb wrogiej obrony, szturmowcy rzutem z bojem zajęli pierwszą linię transzei przeciwnika i rozwijając sukces natarcia, zaczęli posuwać się w głąb wrogiej obrony.
Na trasie natarcia szturmowcy napotkali DZOT i dwa DOTy przeciwnika. Ogniem z automatów, granatami i butelkami z płynem zapalającym załogi DOTów i DZOTu ostatecznie zostały unicestwione.

Wkrótce przeciwnik został wybity z drugiej linii transzei, Piechota została w tyle za grupami szturmowymi.

Wspaniale działała grupa starszego sierżanta Gawrilenko D.I. [Гавриленко Д.И.] blokująca DOT i likwidując jego załogę. Dzięki osobistemu bohaterstwu i mistrzostwu st. sierżanta Gawrilenko [Гавриленко] został zniszczony transporter przeciwnika, a jego załoga w liczbie pięciu podoficerów – zlikwidowana.

Grupa saperów szturmowców młodszego sierżanta Abitajewa [Абитаев] blokowała i unicestwiła załogę DOT’a przeciwnika. 

Grupa saperów ???irowa I.I. wykonała cztery przejścia w polach minowych przeciwnika, wychodząc daleko przed piechotę.

Szturmowcy młodszego sierżanta Hajrutbinowa [Хайрутбинов] blokowali i unicestwili DZOT przeciwnika z jego załogą.

Przy odpieraniu zaciekłych kontrataków wroga saperzy dowodzeni przez lejtnanta Szczerdakowa W.S. [Щердаков В.С.] pokazali obrazy męstwa i odwagi, swoim przykładem pociągnęli za sobą pododziały piechoty.

[pozostawione miejsce na wklejenie zdjęcia Szczerdakowa]

Jak społecznie, śmiało i skutecznie działali szturmowcy można ocenić po tym, że dowódca 461 pułku strzelców wydał rozkaz przedstawić do nagród “wszystkich szturmowców”.

Podczas wypełniania zadań bojowych padł śmiercią chrobrych szeregowiec Antoniec; ciężko ranny sierżant Pietrow I.I., efrejtor Ilin, szeregowi Gołub i Halikow; lekko ranny szeregowy Morozow.

W noc z 10 na 11 września grupami st. lejtnanta Szewkun I. E. i lejtnanta Kałasznikowa A.I. wysadzili ambrazurę dwóch DOTów przeciwnika (kw. 06-08-A,W, mapa massztab 50000, karta N-34-127-W wyd. 1941 rok).

Przy wysadzaniu DOT’a śmiercią chrobrych poległ st. lejtant Szewkun i sierżant Dymitrow.

[11 września]

Po silnym przygotowaniu artyleryjskim przeciwnik przeszedł do kontrataku. Pociski jego dziesięciolufowych moździerzy, wściekle wyjąc w locie, dziesiątkami padały wokół naszych żołnierzy. Piechota wycofała się. Pojawiły się czołgi przeciwnika, Pozostawszy bez żadnego wsparcia, bohaterscy saperzy-szturmowcy kontynuowali odpieranie kontrataku, niszcząc granatami przeciwczołgowymi czołg przeciwnika, jednak kiedy skończyły się środki do walki z czołgami, szturmowcy wycofali się na pozycje wyjściowe. 

Po półgodzinnym przygotowaniu artyleryjskim o 13:30 nasze jednostki ruszyły do ataku i zdobyły szosę Struga-Nieporęt. Przeciwnik znowu przeszedł do wściekłego kontrataku. Piechota nie wytrzymała, pozostawiając szturmowców bez wsparcia i wystarczających zapasów, odeszła na pozycje wyjściowe. 

Po półgodzinnym przygotowaniu artyleryjskim o 13:30 nasze jednostki ruszyły do ataku i zdobyły szosę Struga-Nieporęt. Przeciwnik znowu przeszedł do wściekłego kontrataku. Piechota nie wytrzymała, pozostawiając szturmowców bez wsparcia i wystarczających zapasów, odeszła na pozycje wyjściowe. 

Wspaniale działali szturmowcy dwukrotnie kontuzjowanego, lecz nie pozostawiającego pola boju starszego lejtnanta Смолякова И.Т., pełniącego obowiązki dowódcy drugiej kompanii.

/miejsce na zdjęcie/

Z męstwem i zdecydowanie wypełniali zadanie szturmowcy st. lejtnanta Салоед Т.Т.

Śmiało i pomysłowo działał st. sierżant Громов (Gromow). 

Polegli śmiercią chrobrych przy wypełnianiu zadań bojowych szeregowcy Саклаков, Мазай i Курашин. Ciężko ranni: sierżant Гугунов, szeregowi Асташев, Кучма [lista zabitych i rannych]

[12 września]

W ciągu 12 września, pokazując przykłady wytrwałości i odwagi, saperzy szturmowcy odpierali wielokrotne kontrataki przeciwnika. Potem przechodząc do natarcia, zajęli górujące wzniesienia, ale po stoczeniu ciężkiej nierównej walki i nie mając wsparcia piechoty i czołgów, pod wieczór znowu wycofali się na pozycje wyjściowe.

Wspaniale działała grupa saperów szturmowców technika lejtnanta  Горелова Н. М. która odeszła wycofała się ostatnia, gdy okazało się, że została już okrążona.

/ miejsce na zdjęcie Горелова /

Polegli śmiercią chrobrych przy wypełnianiu zadań bojowych [ [lista zabitych i rannych] ]

[13 września]

Po dziesięciominutowym przygotowaniu artyleryjskim 13 września o 13:10 szturmowcy znowu przeszli do ataku i do 18:00 opanowali szosę Struga – Nieporęt, przyczym większość czasu do nadejścia piechoty utrzymywali obronę.

Pod dowództwem lejtnanta Kałasznikowa, działając szybko i śmiało, wysadzili całkowicie, wcześniej naruszony bunkier (DOT) przeciwnika, w którym wcześniej została wysadzona miną ambrazura.

/ miejsce na zdjęcie Kałasznikowa /

Lejtnant Зерняев Н.Н. został ranny, ale nie opuścił pola walki.

Według ocen dowódców 562, 641 i 751 pułków strzelców, saperzy naszego batalionu działali skutecznie i z męstwem, zostawiając daleko w tyle piechotę. Wypełniając zadania bojowe polegli śmiercią chrobrych  [lista zabitych i rannych]

[14 września]

W ciągu 14 września odparto liczne kontrataki przeciwnika. Wróg jest wyczerpany. Kontrataki nie mają takiej siły jak wcześniej. Lekko ranny został szeregowy Ремнев.

[15 września]

Głęboką nocą na 15 września rozpoczęło się szybkie podążanie naszych oddziałów po piętach odchodzącego przeciwnika.  Do 6:00 saperzy szturmowcy przeczesawszy las i przechodząc 5 km okopali się we wsi Ruskowy Bród.

Zadanie zostało wypełnione i wieczorem 15 września batalion wyszedł z rejonu działań bojowych i ześrodkował się na terenie cegielni, mapa masztab 100000, karta N-34-127, koordynaty 06-10-T. 

Okres bojowej działalności batalionu był pełny dramatycznych momentów, w których z powodu niezdecydowanych działań piechoty i pułkowej artylerii ginęli ludzie