[ostatnia aktualizacja 28.11.2018]

Informacje o tej mapie znalazłem w jednym z opracowań dotyczących dworu Wazów w Nieporęcie dostępnych na stronie urzędu gminy Nieporęt. Był to przerys mapy oryginalnej przedstawiający Nieoręt.

Kulisy jej powstania zawierją listy pułkownika Tadeusza Górskiego do księżnej Lubomirskiej (trochę uwspółcześniona pisownia)

Jaśnie Oświecona Mościa Xżna Dobrodziejko!

WJPan Woyski Komar oświadczył Mi myśl Waszey Xżney: względem rozmiaru lasów Nieporętskich: – Okoliczności smutne, w których mnie postawiły Rozruchy krajowe znaydziuję się bez żadnego innego sposobu prócz talentu który nakładem Domu Wszey Xżney Jm pozyskałem; ofiarowałem się więc nayprzyzwoiciey gdy biorę na siebie rozmiar Lasów Nieporętckich który uskutecznić ekonomika nieodbicie wyciąga. Jest to dzieło Mościa Xżną  nie tak małe, jak się zdawać może obwód tych lasów wynosi przeszło mil siedmiu, a zaymuie więcej 60.000 Morgów – które dystynguiąc podług gatunku drzewa, więcey nad sto figur wyniknie – nielicząc łąki, zręby, bagna && które oznaczyć dokładnie należy.

Darzy mi Wasza Xżna; iż się odważyłem przesłać te wyrazy, łącząc prośbę moią ażebyś niegardziła usługami memi, pomnąc nato iż nic mi Oyciec nie zostawił nad Opiekę Pańską, w którey iedyną pokładaiąc nadzieię – mam honor zostawać.

                       Joświeconey Wszey Xżney Mę Dę

                         uniżonszym Sługa

                        Górski bywszy Podpułkownik Inzenierów

                        w Warszawie 25 Feb 1797

Jaśnie Oświecona Mościa Xiężno

i  ??? ??? Dobrodziejko

Drugi list został nadany po ukończeniu mapy 13 lipca 1897 roku

Gdyby interesa moie innym odpowiadały pragnieniom, zapewne bym sam zamiast Mappy Nieporętckich Lasów do Łańcuta, i złożył przy nogach Pańskich naygłębsze Uszanowanie moie – i podziękował za takowe względy, iż Mnię raczyłaś Wasza Xiężna Mość Dobrodzieika podać sposób wyiścia z 3ch letniego więzienia, w którym każdy z Nas Woyskowych zostawał koniecznie.

Opis stanu lasów mam honor przyłączać, nic niepisałem prócz nayrzetelnieyszej prawdy, może nie dość wysczególniney, lecz ten kto do uregulowania Gospodarstwa Lasowego użytym będzie, łatwiey doyść potrafi, bo prawniej się informować będzie.

Mappy i inne Papiery okazujące szacunek racz Wasza X Mość Dobrodziejka zalecić WO Komarowi ażeby Je przyiął odemnie pro 1m Agusti jako na wyznaczonym terminie.

Pochlebiam sobie zawczasu iż Praca moia dokładną znalezione będzie – lecz nigdy niewyrówna chęciom z którymi pragnołem zasłużenia Sobie na Względy Pańskie i dania dowod tego uszanowania, z którym do Zgonu mego zostawać pragnę.

                              Jaśnie Oświeconey Waszej Xzney Mości Pani i Dobrodzieiki

                                               uniżony P???

                                                 Górski

w Warszawie 13 Jully 1797

Z listów można wnioskować, że Górski, pułkownik korpusu inżynierów, (na mapie podpisany jako geometra przysięgły) zdobył wykształcenie dzięki finansowaniu przez dom Lubomirskich. Po powstaniu kościuszkowskim został uwięziony na trzy lata i prawdopodobnie dzięki pracy nad mapą lasów nieporęckich mógł wcześniej wyjść z niewoli.

Wspomniany w listach Eraz Komar musiał być ważną osobą na dworze Lubomirskiej, gdyż przyznała ona Komarowi dożywotnią pensję, a w razie jego śmierci rentę dożywotnią dla jego żony [AGAD
1/350/0/-/1865]

Całą mapę udało mi się pozyskać z AGAD – mapa przedstawia całość dóbr Nieporęckich.

Północ na mapie jest oznaczona wg bieguna magnetycznego w 1797 roku. W stosunku do północy na współczesnych mapach jest ona dość znacznie przesunięta.

Poniżej będę prezentował jej fragmenty z opisem.

Izabelin

Jak widać z mapy współczesne drogi na terenie Izabelina i Stanisławowa, to dawne trakty i drogi leśne prowadzone granicami działów leśnych. Górka obok szkoły w Izabelinie (skrzyżowanie Małołęckiej, Granicznej i Szkolnej) nosi nazwę “Świnne”. Las w okolicach Granicznej to “Strugalna Dębina”, a mokradła w okolicach Czarnej noszą złowieszczą nazwę Topiel. Teren Aleksandrowa w okolicach Królewskiej/Izabelińskiej to “Stanole”, a osiedle Głogi “Porie”. Tereny łąk Izabelina w okolicach obecnej Czarnej mają intrygującą nazwę “Za Góralską Gacią”, a dalej na wschód jest “Zabłocie” – ta nazwa jako jedna z nielicznych starych nazw topograficznych była umieszczana jeszcze niedawno na mapach.

(kliknięcie w mapę powiększa ją na cały ekran)

Nieporęt

Toponimy i Hydronimy

Jak już wcześniej wspomniałem mapa jest bardzo bogata w toponimy i jest doskonałym świadectwem funkcjonujących wówczas nazw.

Hydronimy

Toponimy

Link do całej mapy https://drive.google.com/open?id=0B1KsSGhM2ovWSVNvVUtsSzlXLXc