Lopacinski.com

Strona o okolicach Stanisławowa Pierwszego

1824 – Pierwsza mapa Trójkolonii

W zasobach AGAD znajduje się pierwsza mapa tzw. Trójkolonii – sygnatura 1/402/0/0/504-15. Przedstawia ona planowany podział działek w Stanisławowie, Izabelinie i Aleksandrowie.

Wstępnie mapę datuję na początek 1824 roku lub końcówkę 1823 r. – gdyż umowy z kolonistami podpisano wiosną 1824 r., a na mapie nie ma jeszcze ostatecznego podziału działek w Izabelinie.

Mapa jest sporych rozmiarów i zajmuje naprawdę dużo miejsca na stole w czytelni archiwum.

Na zaznaczonym na mapie podziale Izabelina układ pól jest z grubsza podobny do dzisiejszego.

Izabelin

W Izabelinie zaplanowano sześć działek w układzie północ-południe (równoległych do Granicznej). Z jakiegoś nieznanego mi powodu do planu dorysowano ołówkiem jeszcze jedną działkę. Działki te miały mieć powierzchnię pół włóki. Jedynie działka tuż przy Granicznej, najmniejsza w całej kolonii, miała mieć powierzchnię ćwierć włóki. Te większe miały szerokość ok. 136 metrów, działka przy Granicznej połowę tego. Do dzisiaj ta działka ma taką samą szerokość jak w 1824 roku.
Ulicę Szkolną zaplanowano jako idealnie prostą, prostopadłą do Granicznej ulicę przecinającą działki. Jednak powstała ona w trochę innym miejscu – bardziej na południe i nie jest tak prosta jak planowano – być może warunki terenowe nie pozwoliły na realizację wizji projektanta.
Zaplanowano również cztery większe działki prostopadłe do Małołęckiej (na północ od szkoły) o powierzchni około jednej włóki.

Teren na którym powstał Izabelin, nazywano „Strugalna Dębina” – ta nazwa występuje zarówno na tej mapie, jak i na mapie z 1797 roku.

Izabelin na mapie Trójkolonii. Na dole ul. Graniczna i Małołęcka. Północ jest po lewej stronie. Na czerwono dorysowany aktualny przebieg ul. Szkolnej. Na niebiesko koryto rzeki Czarnej, której w 1823 roku tutaj nie było.

Stanisławów

Stanisławów został założony na terenach, które podobnie jak na mapie Górskiego nazywane są „Topiel”, a teren pomiędzy Aleksandrowem, a Stanisławowem jest nazwany „Podświnne”.

Stanisławów jest podzielony na 34 działki w układzie wschód-zachód. Jest to prawdopodobnie ostateczny podział gruntów, bo w późniejszych konsensach występuje 34 kolonistów. Większość z działek ma ok. 16 morgów, ale są również większe. Oznaczona są działki przydzielone kowalowi (może to nazwisko Kowol?) oraz koloniście nazwiskiem Betkie (prawdopodobnie to Piotr Betkie zmarły w wieku 47 lat w dniu 23 lutego 1831 roku), jak również działka z której zrezygnował Daniel Janke i ta którą wziął Daniel Janke.

Stanisławów na pierwszej mapie Trójkolonii


Na terenie Stanisławowa są zaznaczone tereny należące do innych osób – prawdopodobnie mieszkańców Rembelszczyzny: Mateusza Borkowskiego, Piotra Rembelskiego, Mateusza Rembelskiego, Jana Kuźmy, Wawrzyńca Rembelskiego, Kazimierza Szczura, Łukasza Dolińskiego oraz do Woycikiego, Wodańsiego?, Jana Smoczyńskiego i Jana Stodolskiego.

Na podstawie dokumentów opisujących historię kościoła w Grodzisku na obecnej Białołęce można przypuszczać, że w ramach urządzania kolonii dotychczasowym właścicielom zamieniono działki na inne.

Fragment historii kościoła w Grodzisku z informacją o zamianie działek podczas tworzenia tam kolonii w 1822 r. Źródło – profil FB „Białołęka jest jedna”

Aleksandrów

Aleksandrów jest podzielony na 12 lub 13 działek (nie wiem jak liczyć olbrzymią działkę pomiędzy Stanisławowem, a Aleksandrowem). Teren na który powstał Aleksandrów jest nazywany „Pod Świnnym” oraz „Porye”. Występuje również kilka toponimów dla mniejszych obszarów „Sucie”, „Kostrowa G” (Góra?), „Pod Kostrowem”.

Aleksandrów na mapie Trójkolonii

Rembelszczyzna

Rembelszczyzna na mapie Trójkolonii.

Mapa jest do pobrania z AGAD – link